Tentoonstelling over schildersdorp Rijsoord in Ross Lovell met de appeltaart van toen

RIDDERKERK - Het pittoreske Rijsoord, gelegen aan de prachtige rivier de Waal, was aan het eind van de 19de eeuw een bruisend middelpunt voor kunstenaars. Het toenmalige Hotel Warendorp, nu restaurant Ross Lovell, werd bezocht door vele internationale kunstenaars uit alle windstreken: Parijs, de Verenigde Staten, Canada, Nieuw Zeeland, Duitsland en zelfs Griekenland. Op de eerste etage hingen zij hun doeken te drogen en discussieerden met elkaar over de kunst.

In de periode 1888-1914 probeerden kunstenaars op de academie in de Franse hoofdstad hun artistieke carrières richting te geven. Zodra de Parijse kunstacademies voor de zomerperiode werden gesloten, zochten deze schilders hun toevlucht tot het platteland. Hollandse schildersdorpen zoals Rijsoord, maar ook Laren, Domburg en Katwijk waren zeer populair vanwege de kleurrijke streekdrachten, de gewillig voor de schilders poserende bewoners, het Hollandse landschap, en zoals in dit geval, de Rijsoordse vlasteelt.

John Vanderpoel

De geschiedenis van Rijsoord als schildersdorp begint met de Nederlands-Amerikaanse kunstenaar John Vanderpoel (1857-1911). Zijn familie, die ooit de Rijsoordse Burghoeve bewoonde, emigreerde vanuit Haarlemmermeer naar Chicago. John bleek een kunstzinnig talent en ontwikkelde zich ook tot een geliefd kunstdocent aan de Art Institute in Chicago.

In 1888, toen hij in Parijs studeerde, besloot hij zijn nichtje Volksje Noorlander in Rijsoord op te zoeken. Het jaar erop nam hij een groep kunststudenten mee, waaronder de Amerikaanse Anna Stanley, die in 1889 de eerste steen legde van het nieuwgebouwde Pension Noorlander, dat een drukbezet onderkomen werd waar kunstenaars een zomers onderdak vonden. Eén Amerikaanse kunstenares zou zich rond 1900 voorgoed vestigen in Rijsoord: Wilhelmina Douglas Hawley (1860-1958). Zij ontmoette John Vanderpoel in 1892 op het schip onderweg van New York naar Parijs.

Onderzoek

Wilhelmina's achterkleindochter Alexandra Gaba-van Dongen heeft veel onderzoek gedaan naar de rijke Rijsoordse kunsthistorie. Omdat zij steeds meer kunstenaarsnamen in de archieven tegenkwam, besloot ze samen met Jan Plaisier en Erica van Dooremalen de geschiedenis van het schildersdorp verder in kaart te brengen. De werkgroep "Schildersdorp Rijsoord 1888-1914" probeert aan de hand van archiefonderzoek, kunstwerken en andere bronnen, schilders te achterhalen die in Rijsoord hebben gewerkt. De voorstellingen die tussen 1888 en 1914 werden gemaakt bestaan vooral uit portretten van lokale bewoners (zoals Piet Molendijk en Vrouw Stok), rivier- en dorpsgezichten, huiselijke interieurs en vlasbewerkende dorpsbewoners. De werkgroep heeft inmiddels de namen van ruim honderd internationale kunstenaars aan Rijsoord gekoppeld en van bijna 240 schilderijen en tekeningen vastgesteld dat ze in Rijsoord of directe omgeving zijn gemaakt.

Tentoonstelling op 16 april
Als onderdeel van Kunstroute Ridderkerk zal op zaterdag 16 april in het voormalige kunstenaarsatelier in restaurant Ross Lovell een tentoonstelling worden gehouden en zal Alexandra een serie lezingen verzorgen over de geschiedenis van de Rijsoordse 'summer academy'.

De werkgroep geeft deze hele dag uitleg en zal bezoekers de geschiedenis van het schildersdorp laten zien. Er zullen ook diverse schildersezels staan zodat een ieder die wil, kan modeltekenen of, net als toen, riviergezichten vanaf het terras. Voor €10 kan men een lezing bijwonen en 'grandmother's appletart' eten - volgens recept uit die tijd - met koffie of thee. De lezingen zijn om 12.00, 14.00 en 16.00 uur. De expositie is vrij toegankelijk.