De Ridderkerkse Blauwkai

Voordat de krant in de vorige eeuw op grote schaal ingeburgerd raakte, was de kerk de plaats waar je moest zijn voor het laatste nieuws. Vooral in de dorpen waren het soms de afkondigingen die het plattelandsvolk naar de kerk lokte. Vele burgers in die tijd konden namelijk lezen noch schrijven.

Het aflezen van het nieuws van de Hervormde kansels was de kerk een doorn in het oog. Al in 1574 sprak de Synode van Zuid-Holland over "de onstichtelijke gewoonte in de kerk"zijn afkeuring uit. Toch zou dit nog op grote schaal doorgaan totdat de Hervormde Synode in 1841 deze "kerkenspraak" vanuit de kerk verbood.

De mededelingen die werden afgelezen waren zeer verschillend van aard. Ze behelsden allerlei nieuws: bekendmakingen van lagere en hogere overheden, notariële publicaties, landbouwberichten, verkoopprijzen van vee, vertrek van de postkoets, enz.

Dat men met de berichtgeving soms wel iets te ver ging, blijkt uit een kerkenspraak van 1728 in Almelo Op verzoek van schoenmakers in die plaats werd het verbod bekend gemaakt om "vreemde luyden schoenen of muilen" in die stad te verkopen. Dit ter bescherming van de eigen schoenmakers.

Ook censureerde de kerk soms publicaties Zo verhinderde Ds. Heringa van Delfzijl het aflezen van een opgave van gedekte merries. Vooral in het Oosten en Noorden van ons land is deze kerkenspraak lang geduld.

Onheilig

Van Ridderkerk is gebleken dat de kerkenspraak ook hier plaatsvond. De juiste datum wanneer deze in de Singelkerk is afteschaft is niet bekend, maar het was onder Ds. De Klerck omstreeks i890. De kerkenraadnotulen uit die tijd maken er geen melding van, maar het vermoeden bestaat dat de kerkenraad toch het verzoek van de Hervormde Synode om dit "onheilig en werelds gebruik" te stoppen, heeft opgevolgd.

De Blauwkai

Dat de berichtgeving voor onze plattelandsgemeente belangrijk was, blijkt wel uit het feit dat na 1890 de kerkenspraak werd voortgezet en wei voor de uitgang van de Hervormde Singelkerk. Opdat de voorlezer een beter zicht had op het publiek, werd een steen aangeschaft waarop hij kon gaan staan en zodoende voor de toehoorders beter verstaanbaar was.

Op foto's uit omstreeks 1900 is deze steen duidelijk te zien. Hij was van blauw basalt en werd in de volksmond de Blauwkai (Ridderkerks voor blauwe kei) genoemd. Om die reden werden de Ridderkerkse inwoners Blauwkaiers genoemd. Tijdens renovatie werkzaamheden aan dorpsstoep en het ernaast gelegen pleintje, ook wei "Het Groentje" genoemd, is de originele basalt kei verdwenen.

Replica

Ter afsluiting van de viering van het 550-jarig (1446-1996) bestaan van Ridderkerk is door een commissie een replica van deze steen aan de gemeente Ridderkerk aangeboden. Deze steen is door de gemeente geplaatst voor de uitgang van de Hervormde Kerk, niet ver van de plaats waar de originele steen heeft gestaan. Burgemeester Drs. J B. Waaijer heeft deze steen in december 1997 onthuld als een blijvende herinnering aan de kerkenspraak uit het verleden.

Verdere informatie:

• De openingstijden van de Oudheidkamer zijn: woensdag-, donderdag- en zaterdagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur en vrijdagavond van 18.30 tot 21.00 uur. Adres: Kerksingel 26, 2981 EH Ridderkerk Telefoon: 0180- 430 615.
• Bij de receptie is tijdens de openingsuren informatie te verkrijgen over toeristische trips in de regio en zijn de bekende VVV cadeaubonnen te koop.
• Bezoek onze website: www.oudridderkerk.nl. Hier vindt u onder meer onze fotodatabase en kunt u oude Combinaties raadplegen.