Terugblik met Harm Bruins Slot op zijn jaren in Ridderkerk

Door Peter Meij

Zijn vader was burgemeester en zijn moeder zei weleens gekscherend dat na de koningin de burgemeester het belangrijkst was. In deze atmosfeer groeide Bruins Slot als kind op. Dienstbaar zijn, iets voor andere mensen kunnen betekenen, kreeg hij van huis uit mee. Boersma en Aantjes waren zijn politieke voorbeelden.

Wat waren je overwegingen om in 1990 te solliciteren naar het burgemeesterschap van Ridderkerk?
Deels uit carrièreperspectief en ambitie, maar ik wilde na het burgemeesterschap in Zeewolde ook graag gaan werken met voltijds wethouders. In dezelfde periode kon ik ook naar Nijkerk, het stadje waar ik geboren was, maar de dynamiek van de Ridderkerkse regio trok mij meer aan. En er was ook een klik met de vertrouwenscommissie.

Welk beeld had je van Ridderkerk?
Wat mij onmiddellijk opviel, waren de mensen in Ridderkerk. Hartelijk, heel direct, open en behoudend. Maar als het nodig was ook razend snel. Dat kon je zien bij de realisatie van het bedrijventerrein Donkersloot. Wat ik jammer vond en nog trouwens is, dat het monumentale zich beperkt tot de dijken en het gebied rond de Singelkerk. Veel historisch erfgoed is verdwenen. Er is vreselijk huis gehouden na de oorlog, mede door de Deltawerken. Het is doodzonde dat er zoveel is verdwenen.

Welke politieke onderwerpen stonden in die periode erg in de belangstelling?
Centrumontwikkeling. Het centrumplan was een van de grote ontwikkelingen die ook in mijn tijd als burgemeester speelde. Het kantoor van gemeentewerken en twee flatgebouwen moesten worden afgebroken. Het raadsdebat over het centrumplan was heel emotioneel en spannend. Ik kan mij nog herinneren dat een vrouw na afloop van de heftige discussie in de raad tegen mij zei: 'U zorgt er toch wel voor dat het niet doorgaat'. Maar het centrumplan is goed geweest. Ridderkerk verdiende een hart.

Stadsregio. Ik heb ook veel tijd besteed aan een ander delicaat onderwerp: de ontwikkeling van de stadsregio Rotterdam. Het was balanceren tussen het enerzijds meewerken aan een belangrijke regionale ontwikkeling en anderzijds wilde ik dat de Ridderkerkers zouden kunnen blijven zeggen 'dat is onze burgemeester'. Ik wilde 'thuis' welkom blijven. Het idee was, dat de gemeentes zich zouden concentreren op de leefbaarheid van de eigen omgeving en dat de stadsprovincie zich zou bezighouden met de strategische beslissingen. Ik heb de raad goed kunnen meenemen door open en eerlijk te zijn, goed te luisteren en te weten waar de grenzen lagen. Ik wilde een andere burgemeester zijn dan mijn voorganger Verplanke. Hij had het burgemeesterschap bij wijze van spreken tot levenswijze verheven, terwijl ik het toch meer als een vak zie.

'Dit heb ik nog nooit verteld'

Betuwelijn. Dit verhaal heb ik nog nooit verteld. Het tracé van de Betuwelijn was oorspronkelijk geprojecteerd langs Ridderkerk. De bouwer van de tunnel onder de Noord heeft op eigen initiatief een berekening gemaakt wat de kosten zouden zijn als de Betuwelijn ondergronds zou lopen in plaats over de vele fly-overs. Met die berekeningen zijn wethouder Sterkenburg en ik naar de ambtelijke top van het ministerie van Verkeer en Waterstaat gegaan. De directeur-generaal was plotsklaps zeer geïnteresseerd en hield de calculatie op het departement. Toen bij een volgende bijeenkomst het tracé van de Betuwelijn werd gepresenteerd, liep de lijn opeens langs Barendrecht. Ik houd het erop dat de D.G. die dag geschrokken was van de hoge kosten als het tracé zowel boven- als ondergronds langs Ridderkerk zou lopen. Barendrecht was helemaal perplex maar wij wisten van niets, al hadden we wel een vermoeden. Achteraf gezien is dit onbedoeld misschien wel het beste geweest dat Jannie en ik voor Ridderkerk gedaan hebben.

Hoe was uw relatie met raadslid Veldhoen van de SGR (combinatie SGP/RPF)?
Veldhoen was het markantste raadslid in die tijd. Zijn fractie was als grootste partij gepasseerd voor deelname aan het college. Daarover was hij erg verbolgen. Dat liet hij in raad en commissies steeds merken. Hij was verbaal heel sterk en absoluut tegen de vorming van de stadsregio Rotterdam. We botsten regelmatig. Maar bijzonder was dat we toch veel respect voor elkaar hadden. De band met hem is heel persoonlijk geworden. Daar kan ik nog van genieten. Dat je het niet eens bent en dat je toch over en weer respect hebt. Ik begreep de wereld van Veldhoen goed, tot mijn achtste ben ik tijdens mijn jeugd in Nijkerk ook overgoten met de Tale Kanaäns.

'Bijzonder aan Ridderkerk'

Hoe zou je je wethouders uit die periode willen typeren?
Ze waren allemaal eigensoortig. Rinus Lagendijk: ruwe bolster, blanke pit, hij was de stem des volks. Hij wist wat er buiten leefde. Frits Hilgers kwam uit het zuiden en was een cultureel geïnspireerde man, levendig, innovatief en voor de regiovorming. Totaal anders dan Rinus. Jannie Sterkenburg was met respect gesproken de juf. Een beetje belerend en behoudend, maar een prima wethouder, Rob Kroeze was een echt mensenmens en een heel loyaal collegelid. Ook Jos Wienen mocht ik meemaken. Een belofte voor de toekomst zoals is gebleken. In Ridderkerk kon je als burgemeester mooi balanceren tussen de gestaalde kaders van links en de christelijke orthodoxie. Dat vind ik zo bijzonder aan Ridderkerk. Het is een goed voorbeeld van samen kunnen leven. Uiteindelijk bepaalde de orthodoxie wel de norm. Toen er na een uitje met de gemeenteraad door een aantal raadsleden werd gedanst, werd ik geïnstrueerd daar onmiddellijk een eind aan te maken. In Ridderkerk kon je wel lid van de PvdA zijn, maar je gaat echt niet je auto wassen op zondag.

Maak je je zorgen over het huidige maatschappelijke klimaat?
We kunnen elkaar blijven bestoken in woord en daad, maar je kunt ook afspreken dat ieder zijn eigen opvattingen heeft. Ik zou de Nederlandse samenleving willen voorhouden: houd nu eens op met elkaar de maat te nemen. Die bekeringsdrift. Ook de discussie over Zwarte Piet is daar een voorbeeld van. Jij moet vinden wat ik vind. Maar dat brengt je nergens.

'Respecteer de ander'

Respecteer de ander en probeer elkaar niet te overtuigen of te bekeren. Het hoeft niet zo ingewikkeld te zijn. In Ridderkerk konden de raadsleden het ondanks de verschillen in opvatting op persoonlijk vlak vaak heel goed met elkaar vinden. Ook de versplintering in de politiek baart mij zorgen. Dat is slecht voor de democratie.

Je hebt veel sterke eigenschappen, maar heb je ook tekortkomingen?
Ik vind het nog altijd moeilijk als ik een toespraak moet houden. Dat is raar, want iedereen zegt dat ik het heel goed kan. Toch geeft het nog steeds spanning. Maar heb ik wel mee leren leven. Uit een 360 graden feedback kreeg ik terug, dat ik wel wat meer initiatief mocht tonen. Dat is enerzijds jammer, maar daardoor kan ik mij weer heel goed voegen naar wat ik aantref. Dat is mij als burgemeester wel goed van pas gekomen.

Was je vertrek uit Ridderkerk na 4 jaar niet erg vroeg?
Het was inderdaad ongepast dat ik al na vier jaar wegging uit Ridderkerk. Maar ik werd gevraagd om naar Apeldoorn te solliciteren. En zo'n kans krijg je niet elke zes jaar. Ik kreeg veel kritiek over mij heen en terecht. Kreten die ik hoorde waren o.a. wegloper, maar ook je hebt groot gelijk. En Rinus Lagendijk zei je bent een maatje te groot voor Ridderkerk. In Apeldoorn zeiden ze: onze gebeden zijn verhoord. Maar zo gaat het soms. Jan Waaijer heeft gelukkig het gemiddelde later weer goed gemaakt.