De geschiedenis van de Ridderkerkse brandweer

Rubriek Stichting Oud Ridderkerk

Wanneer in het verre verleden brand uitbrak was de catastrofe dikwijls zeer groot. De huizen en schuren waren in die tijd van zeer brandgevaarlijk materiaal gebouwd, terwijl de bestrijdingsmiddelen zeer primitief waren. Een van de ergste branden in Ridderkerk, waarvan een uitvoerige en betrouwbare beschrijving bewaard is gebleven, was die van 16 april 1731. Bij veel Ridderkerkers is ook bekend dat de Singelkerk op 22 maart 1920 afbrandde. Maar ook in het meer recente verleden was er in onze Gemeente een aantal branden vlak achter elkaar. Bijvoorbeeld rond 1970 toen Ridderkerk werd opgeschrikt door branden, waarbij een pyromaan het vooral op boerderijen gemunt leek te hebben.

Met name de grote brand in 1731 was de aanleiding voor de Schout en Schepenen van Ridderkerk om in 1733 opdracht te gegeven voor het laten vervaardigen van een brandspuit. De kosten werden omgeslagen over alle huizen en varieerden tussen 10 stuivers en drie gulden. In 1744 kwamen er regels voor het bestrijden van brand en brandpreventie. De Schout werd opperbrandmeester met vier brandmeesters onder zich. Verder waren er 3 pijpleiders, 1 zakbewaarder en een aantal ringsluiters, waterscheppers, wateraangevers en spuitpompers. Alle inwoners tussen 16 en 60 jaar oud konden door de Schout aangewezen worden om bij een brandbestrijding te helpen. De brandspuit moest regelmatig geprobeerd worden en de manschappen werden geoefend. Tevens werd bepaald dat bij vernieuwing van rieten daken niet opnieuw riet of stro mocht worden gebruikt en dat de daken gedekt moesten worden met pannen of leien. Alle schoorstenen werden eenmaal per jaar door Schout en Schepenen geschouwd.

Om brand effectiever te kunnen bestrijden en sneller ter plaatse te zijn, werden in de loop der jaren daarom op diverse plaatsen in de Gemeente Ridderkerk handspuitwagens geplaatst in zgn. spuithuisjes. De woonkernen Ridderkerk dorp, Bolnes, Slikkerveer, Rijsoord en Oostendam kregen elk hun eigen spuithuisje, waar het materiaal stond opgesteld. De bestrijding van brand was in Ridderkerk nadien goed georganiseerd. Zo was voor ieder gebouw binnen de Gemeente bepaald welke blusmiddelen de eigenaar of bewoner voorhanden diende te hebben. In het begin van de 20ste eeuw is de vrijwillige brandweer Ridderkerk ontstaan. De Ridderkerkse brandweer werd officieel opgericht op 24 juli 1939.

Bestond de brandweer rond 1960 nog uit de korpsen Ridderkerk, Slikkerveer, Bolnes, Rijsoord en Oostendam, al spoedig kwam er een reorganisatie en werden deze korpsen samengevoegd tot het korps Ridderkerk. Het materieel dat tegenwoordig voor de brandweer beschikbaar is, is niet meer te vergelijken met wat 50 jaar geleden voorhanden was. Het is nu ondenkbaar, dat een brand bestreden kan worden zonder gebruik van persluchtmaskers.

Wordt de brandweer nu via 112 en de regionale alarmcentrale d.m.v. alarmontvangers -op de man- gealarmeerd, vroeger werden brandweerlieden gealarmeerd door een alarmbel in het woonhuis. Was je niet thuis, dan was je niet beschikbaar voor de brandweer. Begin jaren zeventig werd de brandweer ongeveer 30 keer per jaar gealarmeerd. In 1997 was dat al 375 keer per jaar. Ook zijn de taken van de brandweer steeds meer uitgebreid. Aandacht voor het voorkomen van brand en de hulpverlening kregen hoge prioriteit. Bedrijfs- en andere gebouwen zijn zo complex van inrichting geworden, dat per gebouw aanvalsplannen moeten worden gemaakt voor het geval er brand ontstaat. Het gevaar van vrijkomende giftige en/of explosieve stoffen is nu veel groter dan vroeger. De gevolgen van een brand voor het milieu moeten nu nauwgezet in het oog worden gehouden. Vrijwilligers, die dezelfde opleiding krijgen als de beroepskrachten, moeten jarenlang cursussen volgen en dienen vertrouwd te zijn met het gebruik van de meest ingewikkelde apparatuur.

Informatie: 
Net als alle musea in Nederland is ook de Ridderkerkse Oudheidkamer in verband met het Coronavirus tot nader orde gesloten. Wij houden u op de hoogte!