Oud Ridderkerk: dit is het verhaal van spion Bert Buddingh

Op deze foto ziet u drie leerkrachten van de Kerkwegschool, in het jaar 1944. Eén van de drie is als spion met een zeer bijzondere opdracht met opzet op de school komen werken. Het zijn van links naar rechts: B. Buddingh, W.L. Eijkelenboom en C.J. van Rijsbergen. Heeft u al een idee wie de spion is? Nee? Het is de persoon links op de foto met bril: Bert Buddingh.

Verspreiding Trouw

Op de school in Den Haag waar hij in 1942 werkte, was Bert Buddingh nog maar net begonnen het verzetsblad Vrij Nederland rond te brengen (”Jij kan dat wel, had het hoofd van de school tegen hem gezegd”) toen hij een seintje kreeg: je moet naar Ridderkerk toe. Het was 1943. Buddingh: “De penningmeester van de school, de heer H.A. van Splunder, die wist ervan. Ik moest een proefles geven. Het hoofd van de school, Bouwman, vond me nogal licht in de leer, maar ik werd toch aangenomen.

Ik kwam daar om Trouw op te zetten, daar begon het mee eigenlijk, in overleg met Huizer, die was daar de centrale figuur. Ik heb daar Trouw opgezet, een groep verspreiders om me heen verzameld, mensen die te vertrouwen waren. Zo is het hier begonnen.”

Spionage bij school

Maar van het één kwam het ander. Ridderkerk is prachtig centraal gelegen, tussen Rotterdam en het zuiden. Omdat de school herhaaldelijk bezet is door Duitse militairen kreeg Buddingh de opdracht maar eens goed om zich heen te kijken. “Ik kreeg toen het verzoek, of eigenlijk de opdracht, om te kijken of het een SS-onderdeel is, welk legernummer, wanneer gaan ze weg en waar gaan ze heen. Met het hoofd heb ik wel problemen gehad. 

Hij woonde met zijn gezin in het schoolhuis, terwijl de school bezet was. Hij was bezorgd voor zijn gezin. Hij zag me uit het schoolgebouw komen en vroeg wat ik binnen gedaan had. ‘Voor u een vraag, voor mij een weet’, zei ik. ‘Ik zal het doorgeven’, antwoordde hij. Ik zeg: ‘Prima, maar één ding spreken we af. Als ik het niet haal, haalt u het ook niet. Let daar wel op’. Ik heb nooit meer last van hem gehad”. Maar ja, Bouwman wist ook nergens van.

Boekhandelaar Jan Huizer

Boekhandelaar Jan Huizer was het centrale punt in de verspreidersorganisatie. Hij kreeg de kranten vanuit Rotterdam waar ze werden gedrukt. Buddingh haalde ze bij hem op en deelde de exemplaren uit aan zijn medewerkers: “Het was geen grote club, het was te overzien. We waren met z’n zessen. Ik wist waar ze naar toe gingen en ze wisten van mij wie ik was. In eerste instantie moest ik de kranten in Rijsoord ophalen. 

Ik kwam op een keer op de fiets uit Rijsoord toen er een Duitse soldaat stond te controleren. Dan kon je twee dingen doen: omdraaien of doorrijden. De soldaat zei ‘Heil Hitler. Ik zei ook ‘Heil Hitler’ en zo kon ik doorrijden. Het moet allemaal meezitten. (...) Ik denk weleens: wat zou er gebeurd zijn als ze mij gepakt hadden en ik was er niet meer geweest. Geen kinderen, dat was voorbij, over en uit. Daar denk ik vaak aan”. Na de oorlog werkt Bert Buddingh (geb. 31 juli 1920) in het christelijk onderwijs, bij de NCRV en in het openbaar bestuur.

Geschiedenisboekje

Net als alle musea in Nederland is ook de Ridderkerkse Oudheidkamer in verband met het Coronavirus tot nader orde gesloten. Daardoor moest is jubileumtentoonstelling van de 100-jarige voetbalvereniging Slikkerveer helaas voortijdig gestopt. Inmiddels wordt een nieuwe tentoonstelling voorbereid en wel die van de gymnastiekvereniging O.K.K. Deze oudste sportvereniging van Ridderkerk bestaat maar liefst 125 jaar. 

Ter gelegenheid van dit heugelijke feit brengt de Stichting Oud Ridderkerk weer een geschiedenisboekje uit. Nummer 72 in de serie. En nu maar hopen dat de Oudheidkamer op korte termijn weer gewoon open mag! Bezoek onze website: www.oudridderkerk.nl. Hier vindt u onder meer onze fotobestanden en kunt u oude Combinaties raadplegen.