Oud Ridderkerk: De Sint-Elisabethsvloed en de Riederwaard

In het Dordrechts Museum is een tentoonstelling ingericht met als titel Elisabeth en de vloed, de ramp van 1421 in beeld. Op de tentoonstelling die (met toeslag) nog tot 6 maart 2022 is te zien, kun je de twee bekende schilderijen bewonderen waarop de vloed ca. 70 jaar na dato werd uitgebeeld. De inwoners van de dorpen in de Grote Waard vluchtten 600 jaar geleden met hun bezittingen naar Dordrecht. De Grote Waard bleef voor altijd verloren. Het is de Biesbosch geworden.

Er zijn drie vloeden geweest die naar de heilige Elisabeth werden genoemd. De bekende Sint-Elisabethsvloed van 1421 was de tweede en deze heeft in Holland veel schade veroorzaakt. De stormvloed ging de niet ver van Dordrecht gelegen Riederwaard natuurlijk niet voorbij.

De Riederwaard

Deze besloeg een groot deel van het eiland IJsselmonde. Door het aanhoudend inklinken van de grond was de bodem van de polders steeds natter geworden. Graan kon niet meer verbouwd worden. De dijken zouden steeds verhoogd moeten worden, maar omdat de opbrengsten kleiner werden waren veel boeren daar niet toe instaat en gaven hun land op.

Al eerder, in 1373, 1374 en 1375 was de Riederwaard door overstromingen getroffen. Na de laatste stormvloed bleef het land onder water staan omdat de diepe instroomgaten niet gemakkelijk gesloten konden worden. Er bleef na elke vloed een laagje zand of slib achter zodat er plekken ontstonden waar de overgebleven bewoners een bestaan konden opbouwen. Op 18 en 19 november 1421 tijdens de tweede Sint-Elisabethsvloed kregen zij het zwaar te verduren. Het is te hopen dat ze op overgebleven of herstelde stukken dijk hebben kunnen schuilen.

Oud-Reijerwaard

Herbedijking was een kostbare aangelegenheid. Zolang de graanprijzen laag bleven was het niet aanlokkelijk te investeren in het droogleggen van de ondergelopen polders. Nadat Albrecht van Beieren, graaf van Holland, veel rechten en vrijheden had beloofd aan degenen die zouden helpen bij het herstel van de dijken, werd in 1404 de polder, waarin nu de wijk Drievliet ligt, drooggelegd.

De rijke eigenaren van het nieuwe land woonden meestal in Dordrecht. Deze polder werd toen Nieuw Riede of Cleyn Riederwaert genoemd. Nu is de naam Polder Oud-Reijerwaard. De eerste Sint-Elisabethsvloed van 1404 bracht aan de polder zware schade toe, maar de dijken werden hersteld. Dat was ook het geval in 1421 en in 1424.

Nieuw-Reijerwaard

In 1441 kon de huidige Ringdijk aangesloten worden op de toenmalige Oostdijk van IJsselmonde. Het nog niet drooggelegde deel van de Riederwaard, kon toen worden ingepolderd. Het heet nu Polder Nieuw-Reijerwaard. Dankzij de achtergebleven laag zand en slib was ook deze polder erg vruchtbaar. Er werd o.a. graan, raapzaad, vlas en hop verbouwd.

De Sint-Elisabethsvloeden zijn van invloed geweest op de vorm en loop van de waterwegen in de omgeving van Dordrecht. In de Merwede (nu Noord) bij Ridderkerk ontstonden bijvoorbeeld allerlei ondiepten die later ingepolderd werden.

Ontstaansjaar Ridderkerk

Zoals in de rubriek Terug in de tijd in van 14 oktober 2021 staat, vonden de schrijvers van het boek 500 jaar Ridderkerk het in 1946 wel goed uitkomen om 1446 te nemen als ontstaansjaar. Allard Hendriks betoogt in De Combinatie van 21 oktober dat 1427 een geschikter jaar is. Daar heeft hij gelijk in. Dat komt goed uit want dan kan het 600-jarig jubileum in 2027 gevierd worden.

Els de Winter

Informatie:
De openingstijden van de Oudheidkamer aan de Kerksingel zijn: woensdag t/m zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur. Toegang gratis.

Bezoek onze website: www.oudridderkerk.nl. Hier vindt u een schat aan informatie over de geschiedenis van Ridderkerk zoals onze uitgebreide fotobestanden en u kunt er oude Combinaties raadplegen.