Een verrassende vondst op zolder (deel 2)

Jan van Gorp: “Ik ben tot de NSB toegetreden daar ik meen dat ik er een betere positie door kan krijgen. Bij Smit Electro verdiende ik slecht.” Beter werk krijgt hij ook. Dankzij werkbemiddeling door de NSB kan hij in 1941 aan de slag op vliegveld Waalhaven (Rotterdam). Daarna krijgt hij een functie in de staf van werkkamp Erica in Ommen. Hier zou hij “onder druk zijn gezet” om zich te melden bij de SS. Er volgt een benoeming tot onderofficier en Jan wordt ingezet als bewaker van gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel.

rubriek Stichting Oud Ridderkerk

Trouwerij in Ridderkerk 
In Ridderkerk weet bijna iedereen dat Jan SS’er is. Hij loopt regelmatig in uniform door het dorp. Ook op zijn huwelijksdag blijft dit niet onopgemerkt. Jan trouwt op 23 februari 1944 in het Ridderkerkse gemeentehuis met Willemijntje (Willy) van Kooten. Zij is inster van de contributiegelden van de NSB’ers in Ridderkerk en haalt dit contant bij de leden thuis op. Daarnaast is Willy soms te vinden bij de nationale Jeugdstorm om volksdanslessen te geven. Ook is ze actief voor de vrouwenorganisatie van de NSB, de NSVO (de Nationaal Socialistische Vrouwenorganisatie).’

Er bestond ook een strijdfonds, een onderdeel van de financiële tak van de NSB. Omdat de vrouw van Van Gorp contributie ophaalde was er mogelijk een band met dit fonds, volgens Raymond. Het door R. van Genechten geschreven boek Van den vos Reynaerde bevat op het schutblad een aantal dubbele namen van getrouwde vrouwen. Het zou hem niet verbazen als dat boek van haar is geweest. Mogelijk heeft ze aan het Strijdfondskamp op de Scheeleberg in 1944 in Lunteren deelgenomen. De namen die er staan komen Raymond niet bekend voor. Geen Ridderkerkse NSB’ers in ieder geval.
Raymond: ‘Bruidegom Jan van Gorp is op zijn huwelijksdag gekleed in zijn SS-uniform. Het feest wordt gevierd in de zaal van Stolk, een cafébaas en NSB’er uit Oostendam. Kosten voor gebak, drank, bruidssuikers, enz., bedragen bijna 600 gulden. Een flink bedrag in een tijd van schaarste! Mogelijk heeft Willy het een en ander kunnen regelen, omdat zij op het distributiekantoor van Ridderkerk werkt. (…)
Na afloop van de huwelijksdag plaatst het kersverse echtpaar een advertentie in Volk en Vaderland, de partijkrant van de NSB.
Met echtgenoot Jan van Gorp woont ze in bij vader en moeder Van Kooten op Mauritsweg 268.’

Op de vlucht
Het huwelijksgeluk wordt echter verstoord door het verloop van de Tweede Wereldoorlog. Op Dolle Dinsdag (5 september 1944) slaan Willy en haar moeder op de vlucht. Rein Smit merkte al eerder op dat de boeken kennelijk in grote haast tussen de planken van de vliering zijn terecht gekomen. Dat zal waarschijnlijk met de vlucht te maken hebben gehad. Een boek zat verpakt in een krant. We hebben de overgebleven snippers zo goed mogelijk aan elkaar gepast. Duidelijk werd dat het ging om Het Nationale Dagblad van zomer 1943.
Raymond: ‘Zoals vele andere NSB’ers vertrokken Willy en haar moeder per trein naar het noorden van het land, uit angst voor de naderende geallieerden. Onverwacht gaat de reis naar Duitsland en komen ze terecht in Hermannsburg. Daar werken zij de laatste oorlogsmaanden in een fabriek. Na de bevrijding vluchten Willy en haar moeder weg uit Duitsland, terug naar Nederland. In Drenthe worden ze door de ondergrondse opgepakt en daarna vastgezet in voormalig kamp Westerbork. Daarna begint tegen Willy een strafproces vanwege collaboratie met de vijand. Er wordt haar weinig ten laste gelegd. En op 10 juni 1947 wordt ze voorwaardelijk buitenvervolging gesteld.
Jan van Gorp krijgt een interneringsstraf van een aantal jaren.’

Dick de Winter