Historisch openbaar vervoer Ridderkerk (deel 3)

RIDDERKERK - Deel 2 eindigde met de aankondiging van het tijdperk “Twee Provinciën”, kortweg TP. Om in dit tijdsbestek te overleven, was echter veel meer nodig. Samenwerken werd zelfs bittere noodzaak. Niet alleen de oorlogsomstandigheden staken een spaak in het wiel, maar sinds de opkomst van het busvervoer was de N.S. -Nederlandse Spoorwegen- een geduchte tegenstander gebleken, die niets naliet om nieuwe vergunningen voor een buslijn aan te vechten en/of in bezit te komen van reeds bestaande concessies.

Rubriek Stichting Oud Ridderkerk

De start van TP was op 15 mei 1942, op welke dag de N.V. Autobusdiensten “Vereniging“ te Jutphaas (het tegenwoordige Nieuwegein) werd opgericht. Een voortzetting van de uit 1870 daterende Tram- en Bargediensten “Vereniging” T.B.V.,sinds 1929 de exploitant van een buslijn ten zuiden van Utrecht/ Ook de N.V. Reederij op de Lek te Kinderdijk, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de in 1857 opgerichte stoombootrederij op de Lek, sloot zich aan. Korte tijd later traden ook toe de uit 1925 stammende N.V. Eerste Sliedrechtse Omnibus Onderneming E.S.O.O te Sliedrecht en de N.V. RAGOM uit Ridderkerk (1924).

Deze particuliere bedrijven presenteerden zich vanaf 1942 als eenheid in één huisstijl (bussen in blauw/grijs) met hetzelfde beeldmerk onder de naam de Twee Provinciën (TP), maar bleven wel elk zelfstandig. Voor de Commissie Vergunningen Personenvervoer, die besliste over de concessies in het streekvervoer, was daarmee voldaan aan de eis tot concentratie. Het duurde overigens wel tot na de oorlog voor alle bussen in hetzelfde kleurenschema waren overgespoten.
De RAGOM exploiteerde op dat moment vanaf de Grote Markt 5 lijnen naar Ridderkerk, via Bolnes en Rijsoord, Hordijk IJsselmonde, West IJsselmonde, Zwijndrecht en Dordrecht. Bovendien was er sinds 1939 een sneldienst over Rijksweg 16 van Rotterdam naar Ridderkerk. In Rotterdam volgden vanwege de oorlogshandelingen noodgedwongen verhuizingen vanaf de Groote Markt naar het Maasstation en later naar de Oranjeboomstraat. In 1941 werd nog de dienst Rotterdam-Barendrecht-Heerjansdam van F.Dirkswager overgenomen. Voorts in 1942 de lijn IJsselstein-Gouda van F.Kwakernaat en de RTM-concessie van de lijn Rotterdam-Zwijndrecht.

Onder de hoed van de Twee Provinciën bleef de RAGOM toch zijn identiteit behouden. De gemeente Ridderkerk groeide, evenals het busbedrijf. In april 1946 waren al weer 7 lijnen in bedrijf. Al snel volgden meer lijnen; eind 1946 naar Dordrecht, 1947 naar Barendrecht en de lijn van Utrecht naar Kinderdijk werd doorgetrokken naar Rotterdam D.P. In 1961 telde het bedrijf 276 wagens waaronder 85 Guy’s, 64 Leyland’s en 56 DAF’s. Bovendien werden in 1958 nog 10 typisch Amerikaanse “Twin Coach 48” autobussen van Maarsse & Kroon overgenomen, voor het personeelsvervoer in de Botlek. Het ingrijpen van de overheid aan het begin van de oorlog, had zijn greep op het openbaar vervoer verstevigd. Op 1 januari 1966 werd de Twee Provinciën een volwaardige NS-dochter en uiteindelijk kon de TP haar particuliere status dus niet meer handhaven. De directeur van NS dochteronderneming W.S.M. ging toen ook leiding geven aan de RAGOM, die haar lijnen wel vanuit Ridderkerk bleef exploiteren binnen het TP-verband. Pas nadat ook de andere drie TP-bedrijven waren overgenomen ging het complete busbedrijf in 1974 op in Westnederland.
De recente fusies en veranderingen in het personenvervoer hebben we zelf kunnen volgen. Nogmaals werd er een andere naam op de inmiddels geelgekleurde autobussen aangebracht; Connexxion. Tenslotte ontfermde een bekende vervoerder met een lange staat van dienst, de RET, zich over het vervoersgebied, wat ooit de trots en glorie was van een puur Ridderkerks bedrijf; de RAGOM.

Ton Remans

P.S. Heeft u interesse in het onderwerp “Autobussen”? Aan de balie van de Oudheidkamer zijn (nog) in voorraad de geschiedenisboekjes; 18, “Openbaar vervoer” en 48, “ZABO, van autobusdienst tot carrosseriefabriek”.