De woning van tuinder De Klerk
De woning van tuinder De Klerk
rubriek

Oud Ridderkerk: Tuinder Adrie de Klerk

Algemeen

De bedrijfsvoering van tuinder Adrie de Klerk aan de Oudelandseweg stond onder druk van de opdringende stadsuitbreiding van Ridderkerk. Adrie de Klerk werkte van jongs af aan samen met zijn vader. “Mijn vader kon me op het land niet missen. Hij heeft me eens een half jaar thuis gehouden. Ongeoorloofd schoolverzuim. Het is dat meester Bouwman van de Kerkwegschool een goed woordje deed. Daardoor bleef de boete beperkt tot tien gulden. 

De leraar op de Tuinbouwschool in Barendrecht wilde dat ik zou doorleren. Toen mijn vader dat hoorde was het natuurlijk gelijk afgelopen. We waren niet eens verzekerd. Het kon er niet af. Ik heb gelukkig een goede gezondheid gehad.

Diversificatie

We hadden 800 ramen, zogenaamde eenruiters. Dat zijn platte kassen. Die waren er ook al voor de Tweede Wereldoorlog. We smeerden kalk of blubber op de ramen om verbranden van de planten te voorkomen. Bij nachtvorst moesten er aaneen gevlochten rietmatten over het glas worden uitgerold. De natuur werd door mij goed in de gaten gehouden. Ik lette vooral op het gedrag van de insecten. Het was hard werken om een gemiddeld loon te krijgen.

Op ons perceel moesten we strategisch te werk gaan. Diversificatie was voor ons belangrijk. Dat betekende de verbouw van sla, andijvie, bloemkool en spinazie. Dat is fijne tuinbouw. Ik teelde in de winter veldsla. Ik deed aan risicospreiding door combinatieteelt. Dat wil zeggen een rij spruiten, een rij bonen, een rij spruiten etc. Twee kansen dus. Als de bonen mislukten dan had ik in elk geval de spruiten nog. 

Na de oorlog kwam er een hogere kas, een warenhuis, bij. We kweekten er komkommers, ook witte die je tegenwoordig niet meer ziet, snijbonen, tomaten en ananasmeloenen.”

Gescholden

Op de veiling van Barendrecht (de Greenery werd pas in 1996 opgericht) zaten de kooplui met de hand aan de knop in de banken naar beneden te kijken als je voor de klok kwam. Er was een minimumprijs. Ging de klok daaronder dan werd ‘doorgedraaid’.

“Ik nam altijd 3 à 4 artikelen mee. De keurmeester deelde je waren in prijsklassen. Het ging er mij om zo vroeg mogelijk te leveren. Dan kon je een goede prijs voor je artikelen krijgen. Maar ja, het was uiteindelijk altijd koffiedik kijken. Wat was populair bij de consument op dat moment? En hoe was het weer? Dat was moeilijk te voorspellen. Soms werd, werkelijk waar, door de kooplui naar een piepklein luisje gezocht om de verkoopprijs maar te drukken.”

“Er werd wat gescholden. Ik kreeg er kromme tenen van. Het was ergerlijk. Als het om de centen ging dan beleden die kooplui allemaal hetzelfde geloof. Later werd de veiling een “neerzetveiling”. Dezelfde producten werden dan bij elkaar gezet. De kooplui konden ons niet meer tegen elkaar uitspelen. Ze konden ons, zeiden ze openlijk, niet meer “slachten”.’

Onteigening 

Andere tuinders hebben gelijkluidende ervaringen. Je kon het zelfs meemaken dat een opkoper waarmee je eerst niet tot zaken kon komen, het toch kocht toen je het voor de tweede keer liet veilen en de prijs opliep. Ook werd soms de truc uitgehaald door, als de prijs omhoog ging, uit de rij te stappen en snel achter aan te sluiten. Die manoeuvre leverde, als je geluk had, soms een topprijs op. Tegenwoordig wordt in de tuinbouw groente nauwelijks meer doorgedraaid. De vergoeding is afgeschaft.

Het bedrijf van Adrie de Klerk dat hij in 1956 overnam van zijn vader, moest uiteindelijk wijken voor de bouw van de wijk Drievliet. In 1975 was vertrek aangezegd, in 1978 was het zover. De onteigening leverde te weinig op om opnieuw te beginnen. Als ze hadden kunnen doorgaan dan hadden ze toch ook moeten verhuizen en de schaalvergroting werkte door. De lonen voor arbeid liepen op. Veel tuinders vielen in de loop van de tijd af. De Klerk met veel understatement

‘Ik heb er maar weinig naar Wassenaar zien gaan!’  Hij zocht een andere baan en vond die bij de AMRO bank in Ridderkerk. Hij heeft er nog jaren met veel plezier in de interne dienst gewerkt.

Informatie: De wisselexpositie die momenteel staat opgesteld gaat over “125 jaar gymnastiekvereniging OKK”.

Advertenties uit de krant