Oud Ridderkerk: Werkgelegenheid in de Ridderkerkse scheepsbouw na de oorlog

In de naoorlogse jaren moest Nederland weer worden opgebouwd. Vele fabrieken, woningen en boerderijen waren door oorlogsgeweld vernield en bovendien was er al jarenlang geen onderhoud meer gepleegd aan onroerende goederen. Veel schepen waren verloren gegaan en de schepen die nog voeren, kampten met veel achterstallig onderhoud.

Bovendien moesten de schepen die tijdens de oorlog waren voorzien van oorlogstuig, weer gereed worden gemaakt voor vredestijd. Er kwam meer werk in industrie en woningbouw. De Ridderkerkse scheepsbouwindustrie ging aanvankelijk op zoek naar arbeidskrachten in eigen land en vond een reservoir aan arbeidskrachten op het Zuid-Hollandse Eiland Goeree-Overflakkee. 

Uit andere landen

Er was in de naoorlogse jaren alleen nog maar een bootverbinding met het eiland IJsselmonde. Daarom verbleven de arbeiders door de week in een door de werf Boele ingericht logiesgebouw dat geplaatst was aan de Benedenrijweg te Bolnes. Al snel bleek dat men in Nederland met eigen mensen de grote hoeveelheid werk niet aan kon en men arbeidskrachten vanuit andere landen moest aantrekken.                                                                

De werf Boele geeft een beeld zoals het ook bij de andere Ridderkerkse bedrijven zichtbaar was. Van april 1956 tot februari 1961 werd bij Boele een dertigtal Italianen aangetrokken om in de productie werk te gaan verrichten. In maart 1956 vroeg men via de regionale bladen kosthuizen voor de Italiaanse medewerkers. De meesten vertrokken na enkele jaren al weer. Op 8 mei 1961 kwamen de eerste Spaanse werknemers in dienst. Bij de werf Boele nam hun aantal toe tot 260. Deze medewerkers werden ondergebracht in een logiesgebouw op de Bovenringdijk te Bolnes.

Militaire dienst

De Spaanse medewerkers wisselden vaak van baan omdat ook andere bedrijven naarstig op zoek gingen naar werknemers en er zodoende een flinke onderlinge concurrentie ontstond. Een groot aantal Spaanse werknemers vestigde zich definitief in Ridderkerk, trouwde met een Nederlandse vrouw of liet het gezin overkomen uit Spanje. 

Toen het duidelijk werd dat de werkgelegenheid in de scheepsbouw permanent minder werd, trokken vele Spanjaarden weer terug naar hun vaderland. Op 31 december 1975 woonden in Ridderkerk inclusief vrouwen en kinderen 139 Turken, 603 Spanjaarden, 66 Italianen, 37 Marokkanen, 12 Grieken, 24 Joegoslaven en 12 Portugezen.

Ook een aantal Molukse mannen ging werken bij bedrijven en werven in Ridderkerk. Het waren militairen in dienst van het KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) die in 1950 naar Nederland gekomen waren en na aankomst in de haven van Rotterdam uit de krijgsmacht ontslagen werden. Zij ontwikkelden zich tot uitstekende vaklieden, kregen woonruimte en vestigden zich met hun gezin in Ridderkerk. Zij vormen, in het bijzonder het nageslacht, nog steeds een Molukse Gemeenschap.

Lange dienstverbanden

Families waren vaak van vader op zoon werkzaam bij één bedrijf, soms wel vier generaties. Lange dienstverbanden waren zeer gebruikelijk. Bij een veertigjarig dienstverband werd de jubilaris in de directiekamer uitgenodigd om samen met zijn gezin naar een toespraak van een van de directeuren en de burgemeester te luisteren. 

De laatste speldde dan namens Hare Majesteit de Koningin de versierselen op die behoorden bij de Orde van Oranje Nassau, in brons, zilver of goud. Brons voor de gewone man, zilver voor het middenkader en goud voor een topfunctionaris. In het laatste decennium van de vorige eeuw is daar verandering in gekomen en gelden dienstverbanden niet meer als reden voor een onderscheiding. Thans geldt de mate waarin iemand zich heeft bezig gehouden met maatschappelijk werk.

Ger de Jong

De Oudheidkamer is op woensdag t/m zaterdag geopend van 13.30 tot 16.30 uur. Adres: Kerksingel 26, 2981 EH Ridderkerk.
Entree: gratis.