De Groot & Van Vliet in het begin van de 20ste eeuw (2)

Dit artikel is een samenvatting van 3 afleveringen, gepubliceerd in augustus, september en oktober 1949 in het personeelsblad “Contact” van de werf “De Groot & Van Vliet”. De schrijver, helaas heb ik zijn naam niet kunnen vinden, gaat in het artikel terug naar de werf en omgeving te Slikkerveer in het begin van de 20e eeuw. De schrijfwijze heb ik zoveel mogelijk ongewijzigd overgenomen.

rubriek Stichting Oud Ridderkerk

Het oorlogsjaar 1914 dreigde een eind te maken aan het vredig bestaan van De Groot & Van Vliet. Beide oprichters waren dienstplichtig; wat moest men aanvangen indien beiden zouden worden opgeroepen?
Wel had men in februari 1913 de eerste tekenaar aangesteld, maar dat de gehele leiding van het bedrijf afwezig zou zijn ging toch ook niet. Men overwoog zelfs in dat geval het gehele bedrijf stil te leggen.
Augustus 1914 werd de rampzalige oorlogsmaand. Op de werf verscheen de dorpspolitie, die met rappe hand op een oude stuurhut met krijt het opkomen der dienstplichtigen aankondigde. De tekst van de aankondiging luidde: “Alle miliciens en landweermannen met spoed onder de wapenen komen. Datum van opkomst: 1 augustus”.

Gedemobiliseerd
Het moet de oprichters van de toen pas vier jaar bestaande zaak wel hard zijn gevallen zich in dienst te stellen van Koningin en Vaderland. Dat beide firmanten weg waren duurde niet lang. Binnen een half jaar keerde dhr. Van Vliet terug en kon hij zich weer geheel met de zaken bemoeien die dhr. Stekelenburg al die tijd had waargenomen. Ook dhr. De Groot werd spoedig gedemobiliseerd. Volaan ging ’t weer vooruit; het personeel telde reeds ± 100 á 120 man.

Uitbreiding
De werf breidde zich uit door aankoop van een rij huizen (thans tekenkamer), met daarnaast nog enkele huizen. De beide firmanten bewoonden de eerste twee huizen, en enkele bazen de anderen. Ook werd de grond gekocht waar thans de smederij op staat. Dat was een gedeelte kade met hoge iepenbomen beplant en een sloot erlangs, doorlopende achter de reeds gekochte huizenrij. De bomen werden later geveld door het eigen personeel en gebruikt voor de nieuwe dwarshelling.

Watersnood
In januari 1916, bij de bekende watersnood, brak de kade door ter hoogte van de nu bestaande smederij. De polders liepen vol en het water bedreigde alle bewoners van “buitendijks”. Ook de werf ontkwam niet aan belangrijke schade. Stophout en keggen, luiken, kortom alles wat van hout was dreef weg en spoelde de polders in.
De heren De Groot en Van Vliet hebben zich toen bijzonder onderscheiden, door met een roeiboot vele mensen van een wisse dood te redden. Zij zagen hun moeite beloond door een onderscheiding voor menslievend hulpbetoon. De meesten onzer kunnen zich maar al te goed de watersnood van 1916 herinneren en weten soms uit eigen ervaring wat voor leed en ellende zich in enkele uren toen heeft afgespeeld.

Brand
Waren de eerste jaren van het bestaan der zaak vrij gelukkige en voorspoedige jaren geweest, de jaren van tegenslag en rampen bleven niet uit. In 1917, bijna op de dag af een jaar na de watersnood, teisterde een hevige brand de (nog kleine) werf. De grote houten loods, de scheepsbouwloods dus inclusief magazijn, houtopslag, timmerloods en schilderswerkplaats brandde tot de grond toe af.
De vermoedelijke oorzaak werd gezocht in het te heet stoken van een kachel in het magazijn. Zekerheid hiervan had men niet. De tegenslag was enorm, de schade niet gering en de stagnatie groot. Met vereende krachten toog men aan de opbouw. Dat men hierin geslaagd is bewijst de geschiedenis.

Oudheidkamer Ridderkerk / 2021.

Huib van Vliet

Informatie: 
De openingstijden van de Oudheidkamer zijn: woensdag t/m zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur.