Een verrassende vondst op de vliering (deel 1)

Op 17 februari 2022 krijgt de Oudheidkamer een mail van Rein Smit: ‘Het was het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw. Vanwege een verbouwing moest de vloer van de vliering verwijderd worden. Dat deed ik zelf, het overige van de verbouwing werd door de aannemer gedaan. Toen ik een aantal vloerdelen had verwijderd, wist ik niet wat ik zag! Onder de vloer waren een negental boeken “gegooid”. Een boek was in een krant gewikkeld. In een aantal boeken was op het schutblad geschreven. (…) Ik heb de boeken altijd keurig bewaard en rond 5 mei gebruikt op mijn basisschool in Rotterdam. De leerlingen waren steeds diep onder de indruk van hetgeen ik vertelde en liet zien.’

rubriek Stichting Oud Ridderkerk

Rein Smit woonde toentertijd aan de Kerkweg 231, is inmiddels met pensioen en wil de boeken graag aan de Stichting Oud Ridderkerk aanbieden. Het gaat om typische NSB -en Nazilectuur, meerdere boeken waaronder Hitlers Mijn Kamp en Het Rijk van den Führer.
In een van de boeken zat een kaartje met de naam van Jan van Gorp, SS-unterscharführer (korporaal). Een aantal boeken is tijdens Joelfeesten cadeau gedaan. Dat is op te maken uit wat er in enkele boeken geschreven staat. Het is aan te nemen dat die geschenken voor Van Gorp zijn geweest. Nederlandse SS’ers kregen vaak rond kerst zo’n boek.

Kerkweg 231
Wie woonde er op de Kerkweg 231? Was dat hetzelfde adres als Mauritsweg 268, toen dat door de aanleg van de vele Rijkswegen een andere nummering had gekregen? Met hulp van een aantal Ridderkerkers kwamen we uiteindelijk uit bij Teun Rijsdijk die vlakbij had gewoond. Hij belde met zijn oudste zus. Die kon zich het gezin nog wel herinneren. ‘Ze hadden drie kinderen, twee meisjes en een jongen. Het oudste meisje is met slager van Straaten in Ridderkerk getrouwd. Dat de andere met van Gorp getrouwd is herinnert ze zich wel maar niet dat ze in Ridderkerk zijn blijven wonen. De jongen is na de oorlog met een Duitse vrouw getrouwd en daarheen verhuisd. Het was vooral de vrouw van Van Kooten die fanatiek NSB’er was, ze werden gehaat in de buurt dat is duidelijk.’
Ook Teun bevestigt dat Kerkweg 231 hetzelfde adres is als Mauritsweg 268 en dat de familie Van Kooten, volgens hem ook na de oorlog, daar woonde. Teun: ‘Buren van Van Kooten hingen in de oorlog de driekleur buiten aan de waslijn. Dat was tegen het zere been. Haal dat even weg, zei Van Kooten. Maar de buren antwoorden: Nee, dat is het enige waaronder we slapen’.
Op 20 februari 1941 worden bij de NSB’ers Broer en Van Kooten de ruiten ingegooid. Uiteindelijk kan geen dader worden aangewezen. Wel mag mevrouw Van Kooten na besluit van Justitie op kosten van de gemeente nieuwe gordijnen bestellen.

Jan van Gorp
Maar wat doet de naam Jan van Gorp dan op dat adres?
We weten meer van hem. In het boek uitgegeven door de Stichting Oud Ridderkerk met de titel Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog heeft historicus Raymond de Kreek uitvoerig over hem en zijn latere echtgenote Willy van Kooten geschreven.
Raymond:
‘Naarmate de Duitse oorlogsvoering steeds intensiever wordt, beginnen de nazi’s met het werven van soldaten in de bezette gebieden. Binnen de Waffen-SS zijn Nederlanders actief bij verschillende eenheden zoals de Landstorm en SS-Division Wiking. Jan van Gorp “rolt” via zijn werk in de Waffen-SS. Hij wordt in 1940 lid van de NSB.

Dick de Winter

Wisselexpositie
Vanaf 23 maart is de nieuwe wisselexpositie over “Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog” te zien zijn in de Oudheidkamer. De reeds twee jaar geleden geplande tentoonstelling, destijds ter gelegenheid van het 75-jarig Bevrijdingsfeest, moest om de alom bekende reden worden afgelast. De openingstijden van de Oudheidkamer aan de Kerksingel 26 zijn: woensdag t/m zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur. Toegang gratis.