Voedseldroppings (deel 2) - Maatregelen voor kinderen
Verantwoordelijk minister Van den Tempel was ervan overtuigd dat er na de bevrijding nog een langdurig tekort zou zijn aan met name eiwitten en vetten, terwijl kinderen juist die voor hun groei zo nodig hebben. Hij kwam met het idee om te proberen landen bereid te vinden onmiddellijk na de bevrijding Nederlandse kinderen een poosje op te vangen om de onvermijdelijke periode van schaarste te overbruggen.
Al in december 1944 was in bevrijd gebied de Nationale Commissie tot Uitzending van Nederlandsche Kinderen in het leven geroepen die onmiddellijk na de Duitse capitulatie in mei 1945 allerlei plaatselijke afdelingen oprichtte om kinderen te selecteren die dusdanig door de oorlog hadden geleden dat opneming buiten de regio of in het buitenland nodig was. Die selectie was meer dan nodig want de vraag was enorm, zelfs nadat enkele tienduizenden kinderen naar vooral het noorden en oosten van ons eigen land en naar vijf landen die hulp boden konden worden gestuurd. De plaatselijke commissies konden niet aan de grote vraag voldoen.
Uitzonderlijke gevallen
Op de lijst met plaatselijke uitzendcommissies zul je tevergeefs naar Ridderkerk zoeken. In uitzonderlijke gevallen kon je terecht bij het grote comité in Rotterdam. Eigenlijk is dat geen wonder. De voedselsituatie in de grote stad was niet te vergelijken met die in Ridderkerk. Waar in Rotterdam meer dan duizend mensen de hongerdood stierven, was er in een agrarisch dorp als Ridderkerk meestal nog wel iets eetbaars te vinden van het land. Veel mensen hadden een volkstuin gehuurd om aan wat extra aardappels en groenten te komen. Al met al was het niet genoeg om het dagelijkse hongergevoel weg te nemen, maar net genoeg om in leven te blijven. Toch is ook in Bolnes een inwoner door voedselgebrek overleden.
Strenge selectie
Bij de strenge selectie voor uitzending van kinderen bij het comité in Rotterdam zouden maar weinig Ridderkerkse jongens of meisjes in aanmerking zijn gekomen. Toch is ons een geval bekend van twee kinderen uit één gezin in Bolnes die door de Nationale Commissie op doktersadvies mee mochten naar het buitenland. Deze uitzending had wel met de oorlog te maken, maar niet rechtstreeks met de honger. De bezetting had op allerlei terreinen veel schade aan ons land toegebracht. Voor 1940 was er een flink aantal inrichtingen waar mensen met problemen aan de luchtwegen in een omgeving met frisse lucht konden worden opgenomen voor herstel. De meeste aan de kust of in de bossen op de Veluwe. De Duitsers hadden die vrijwel onmiddellijk in beslag genomen. Bovendien was het Nederlandse sanatorium in het Zwitserse Davos onbereikbaar geworden. Wie erop had gerekend dat alle inrichtingen na de bevrijding onmiddellijk ter beschikking zouden komen had het mis. Voor zover niet ernstig beschadigd zaten ze binnen enkele weken vol met gearresteerde NSB'ers en anderen die verdacht werden van collaboratie. Het waren er tienduizenden en niemand wist hoelang het ging duren voor ze berecht waren. Niemand wist waar je al die opgepakten moest opbergen of waar je hun kinderen kon laten.
De commissie voor de kinderuitzendingen had een wijs besluit genomen. Voor al die aanbiedingen voor opname van kinderen vanuit het eigen land, vanuit Engeland, Zweden en Denemarken kwamen hoofdzakelijk kinderen die door de honger getroffen waren in aanmerking. De aanbiedingen uit Zwitserland werden onmiddellijk voor een ander doel gereserveerd.
Jan Sintemaartensdijk
De openingstijden van de Oudheidkamer aan de Kerksingel zijn: woensdag t/m zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur. Toegang gratis. Het boek Ridderkerk na de Tweede Wereldoorlog is verkrijgbaar in de Oudheidkamer en bij Boekhandel De Ridderhof voor € 25.