Schetsboekje van John H. Vanderpoel even terug in Rijsoord

RIDDERKERK - De Amerikaanse kunstenaar en docent John H. Vanderpoel (1857-1911) kwam vanaf 1886 jaarlijks in de zomermaanden vanuit Parijs met een groep academieleerlingen naar Rijsoord. Hij legde mede daarmee de basis voor de kunstenaarskolonie die ruim 25 jaar zou bestaan. Afgelopen vrijdag bezocht Neil Mathews met zijn dochter Erin in Rijsoord de plaatsen waar zijn befaamde overgrootvader tekende, schilderde en logeerde. 

Ze werden in Rijsoord ontvangen en rondgeleid door Jan Plaisier en Alexandra van Dongen van de werkgroep Schildersdorp Rijsoord. Er was al enige tijd mailcontact tussen Neil en Alexandra, achterkleindochter van Wilhelmina Douglas Hawley (1860-1958), de Amerikaanse kunstenares die in 1892 vanuit New York samen met Vanderpoel op het schip de Veendam I onderweg was naar Parijs en door hem op Rijsoord werd gewezen en er uiteindelijk vanaf 1900 voorgoed bleef wonen.
Het contact kwam tot stand nadat Neil een verzameling tekeningen van John Vanderpoel had gebracht naar het Vanderpoel Art Museum in Chicago. Hij werd erop gewezen dat er in Nederland een werkgroep onderzoek doet naar de kunstenaarskolonie in Rijsoord en dat zij veel van zijn Hollandse werk kunnen thuisbrengen. In het museum in Chicago hangen enkele schilderijen die Vanderpoel maakte van zijn dochter Dorothy, in Rijsoordse klederdracht. Rijsoordenaar Jan Plaisier heeft bij een bezoek aan het museum enkele jaren geleden op die herkomst kunnen wijzen.

Oude familiestukken

Dorothy was de oma van Neil Mathews, huisarts uit Allentown (Pennsylvania). Hij heeft zich min of meer opgeworpen als conservator van oude familiestukken. “Niet iedereen ziet de waarde van oude foto’s, ansichtkaarten en brieven. Ik ben ze gaan verzamelen als anderen ze dreigden weg te gooien. Alleen al met de ansichtkaarten heb ik nu drie dozen” vertelt de Amerikaan. Voordat hij het vliegtuig nam naar Europa plukte hij er snel wat ansichtkaarten uit met tekst ‘Rijsoord’. Ook een mapje met oude art prints met een Rijsoordse afbeelding ging in de bagage, evenals enkele tekeningen en een oud schetsboekje van John H. Vanderpoel. Ook in dit schetsboekje staan enkele vluchtige tekeningen die mogelijk in Rijsoord zijn gemaakt.
“In het depotgebouw van Museum Boijmans van Beuningen wordt een verwant schetsboekje bewaard van Alexander Schilling, een met Vanderpoel bevriende kunstenaar uit Chicago, dat tekeningen van Rijsoord uit 1888 bevat. Dit schetsboekje van Vanderpoel is mogelijk van rond dezelfde tijd. Jammer genoeg is het niet gedateerd, in tegenstelling tot het boekje van Schilling” taxeert Alexandra van Dongen dit schetsboekje net iets later. Vanderpoel keerde namelijk regelmatig terug naar Rijsoord vanuit Parijs. Ze ziet het schetsboekje als een belangrijke aanvulling op de Rijsoordse verzameling. Neil voorzag de werkgroep ook van een nog onbekende foto van John Vanderpoel in de leeftijd dat hij ook in Rijsoord actief was. De Rijsoordse afbeelding uit het mapje art prints is een tekening van de vroegere watermolen bij Sandelingen. Dit plaatje is in Amerika afgebeeld op een veel verkocht koekblik. “We gaan alles scannen voor onze verzameling. Ook de voor- en achterkanten van de ansichtkaarten. Het geeft ons belangrijke informatie wanneer en met wie men in Rijsoord was” zegt Alexandra over de stukken die weer teruggaan naar de eigenaar.

Basis voor boek

Al het verzamelde materiaal wordt gebruikt als basis voor een nieuw boek over de kunstenaarskolonie in Rijsoord. De werkgroep heeft inmiddels vele kunstwerken geïnventariseerd van kunstenaars die in Rijsoord waren tussen 1886-1914. Het boek zal veel dikker worden dan “Dromen van Rijsoord” dat Alexandra in 2005 publiceerd