Wandel eens door de Johannapolder en de polder Kijvelanden

De Johannapolder (1) ligt ten westen van de jachthaven van Rhoon. Johanna Gerarduba Diderica van Nievaart was getrouwd met Pieter de Heere, de Vrijheer van de Albrandswaard, deze legde in 1804 een dijk om het buitendijkse wilgenvloedbos. In de jaren zestig is het gebied opgespoten met havenslib. 

In 1970 werd het terrein opengesteld als recreatiegebied (20 ha). Het is prachtig gelegen aan de Oude Maas. Het gebied bestaat uit een coulisselandschap met schapenweide, een essen- en wilgenvloedbos en een kreek. 

In opdracht van Staatsbosbeheer is eind 2017, is in overleg met gemeente, omwonenden en natuurorganisaties, een rapport opgesteld over de wijze waarop het westelijke gedeelte van de Johannapolder zal worden omgevormd naar struinnatuur.

Rode stippen

Op veel bomen staan rode stippen. Het zijn vooral elzen en populieren die zijn gemerkt. Staatsbosbeheer wil hier een flink aantal bomen kappen. Dit zou juli gebeuren, maar dit is 24 mei na protesten voorlopig opgeschort. De gewone elzen en zijn gevoelig voor de elzentaksterfte. Het Vals essenvlieskelkje is een agressieve schimmel die het blad van bomen infecteert en takken binnen dringt en daar de houtvaten in de essentakken verstopt waardoor het deel erboven afsterft. Staatsbosbeheer wil het overgrote deel van de essen kappen om risico’s op ongevallen uit te sluiten.

De plantvakken zijn nu vooral gevuld met een enkele boomsoort, voornamelijk wilgen, populieren of essen. Staatbosbeheer doet dat tegenwoordig anders. Om te voorkomen dat in de toekomst weer grootschalige ingrepen nodig zijn om een ziekte te bestrijden of dat alle bomen tegelijk gekapt omdat ze oud zijn, worden boomsoorten gemengd aangeplant.

Inheemse bomen

Hiervoor wordt een breed assortiment van inheemse bomen gebruikt, want inheemse bomen zijn een belangrijke voedselbron voor ander leven. Hoe langer een boomsoort in de streek met aanzienlijke aantallen aanwezig is, des te meer soorten zich aanpassen of specialiseren in die boomsoort. Meer dan 400 insectensoorten knabbelen aan een inheemse zomereik. (Op een Amerikaanse moeraseik echter minder dan 20 insectensoorten.)

Het hout, de bast, zijn bladeren en het sap zijn een voedselbron voor mijten, galwespen, luizen, rupsen, wantsen, cicaden. Deze insecten zijn weer een prooi zijn voor vogels en vleermuizen maar ook van sluipwespen en roofwantsen. Rupsen van de kleine wintervlinder zijn het stapelvoedsel waarmee jonge mezen groot worden. Deze rupsen eten zoveel van de eikenbladeren dat de eik vaak in de tweede helft van juni genoodzaakt is nieuwe bladeren te produceren. Dit Sint Janslot is groter en lichter van kleur.

Polderlandschap

Onze wandeling voert verder door het polderlandschap van de Kijvelanden (2). Het is een kleinschalig landbouwgebied (64 ha). Een afwisseling van weiden en akkers en met een dijkenpatroon waar de ontstaansgeschiedenis nog is af te lezen. Ten westen van de Kijvelanden lopen we naar de Oude Maas langs het water van de oude haven van Poortugaal.

Een deel van de wandeling gaat langs de oevers van de druk bevaren rivier de Oude Maas (3)
De Oude Maas is een 30 km lange en gemiddeld 350 meter brede getijderivier. Tussen Poortugaal en Zwijndrecht wordt de rivier aan beide zijden door groen omgeven. Het is een prachtig gebied om te creëren in het zeer dicht bevolkte Rijnmondgebied.

Een goede startplaats (met parkeerplaats) voor de wandeling van 8 km is te vinden bij de Jachthaven van Rhoon; Havendam 23, 3161 XB Rhoon.

aartvandragt@natuurvereniging-ijsselmonde.nl