Herinneringen aan het zwembad ‘De Put’ (deel 1)

Door de plaatsgenoot van destijds Jan van der Wel, werd mij gevraagd om de herinneringen aan het vroegere zwembad ‘De Put’. De herinneringen aan dit bad zijn vanuit mijn Rijsoordse jeugd in de jaren vijftig.

rubriek Stichting Oud Ridderkerk

Volgens de toegangsbewijzen was het bad genaamd: ‘Zwembad voor Barendrecht en Omstreken’ (afgekort ZBO). In de volksmond werd het bad echter ‘De Put’ en ook wel ‘De Tramput’ genoemd. Het bad lag op het grondgebied van Barendrecht, direct langs de hoofdspoorlijn van Rotterdam naar Dordrecht. Op korte afstand van de gemeentegrens Ridderkerk (i.c. Rijsoord) met Barendrecht. De bezoekers kwamen deels uit Barendrecht en Heerjansdam, maar ook voor een groot deel uit Rijsoord. Vooral de meisjes en jongens vanuit de Rijsoordse Westzijde en De Zwaan bezochten het zwembad. Op de woensdagmiddag was er zelfs sprake van een ‘Rijsoordse-enclave’.

Het zwembad was een natuurbad in een klein gedeelte van een waterplas met een doorsnede van zo’n 300 meter. Naar verluidt waren er meerdere bronwaterwellen, welke het water in meer of mindere mate ververste. Daarnaast was er uiteraard de natuurlijke oppervlakte reiniging van het water. Aanvankelijk werd de plas in zijn geheel verpacht aan een beroepsvisser.

De plas is ontstaan als een ontgrondingput voor kleiwinning t.b.v. de aanleg van de nabij gelegen spoordijk. Deze spoordijk was nodig om de hoofdspoorlijn van de Staatsspoorwegen van Rotterdam naar Dordrecht te overbruggen. Hiertoe werden twee stenen bruggenhoofden gebouwd, waarop een stalen boogbrug werd geplaatst. In 1904 is het smalspoor in gebruik genomen voor de lokale stoomtreinen van Zwijndrecht naar Barendrecht v.v. Deze stoomtreinen werden geëxploiteerd door de Rotterdamse Tramweg Maatschappij (RTM).

De ligging van het in de Tweede Wereldoorlog opgebroken RTM-smalspoor, was in de jaren vijftig in Rijsoord en Barendrecht nog goed zichtbaar, in het met gras en onkruid begroeide grindbed langs de Rijksstraatweg en Noldijk. De braakliggende strook railgrond langs de geasfalteerde Noldijk en het eerste gedeelte van de overbodig geworden spoordijk, diende nog jarenlang als voetpad naar het zwembad.

De toegang naar het zwembad was via een kool-as-pad tegenover de boerderij van Bas Visser aan de Noldijk. Nu het restaurant ‘De Wevershoeve’. Het pad was aan het begin breder voor de tuinbouwvoertuigen naar de achtergelegen tuinderijen. Na het passeren van een fraai smeedijzeren hekwerk en een illegale vuilstortplaats: met - nota bene - een bordje ‘Verboden vuil te storten’ !, werd het pad smaller en leidde langs een brede sloot na zo’n 500 meter naar het bad. Het zwembad bestond uit een houten voorgebouwtje aan de oever van de waterplas. Hier was het kantoortje van de badmeester en twee gescheiden kledingbergingen, rechts voor meisjes/dames en links voor de jongens/heren. Verder waren er twee toiletten, die later op de dag - vooral bij warm weer - ontzettend stonken. Ook waren er twee douches met uitsluitend koud leidingwater!

Breda, 4 december 2014, Hans Lokerse

Aangeleverd door G van ‘t Zelfde van www.rijsoord.nl. Met dank aan Historische Vereniging Barendrecht voor de foto